Hoe een natuurbeeld zijn werk doet

Hoe een natuurbeeld zijn werk doet

1 september 2020

In mijn eerste Healing Art Mail schreef ik over het gegeven dat de wetenschap stelt dat wij mensen, de fascinatie voor de natuur geërfd hebben. Daar ga ik graag nog even verder op in. Want wélk beeld je voor ogen krijgt bepaalt volledig wat er zich vervolgens in je lijf gaat afspelen.

Op het moment dat we een natuurlijke omgeving waarnemen, treedt de zogenaamde ‘initiële affectieve respons’ (initiële gevoelsreactie) op. Deze bestaat uit een; 1) globaal, 2) positief, of 3) negatief gevoel, dat gepaard gaat met neurofysiologische processen (denk aan veranderingen in bloeddruk, hartslag en hormoonspiegels). Wanneer we een acute dreiging waarnemen, kan onze reactie direct worden omgezet in een aanpassing van ons gedrag, zoals vluchten of vechten. Als er geen sprake is van acute dreiging, en de affectieve respons is sterk genoeg, dan kan een meer uitgebreide verwerking van informatie plaats vinden. Op dat moment maak je zowel gebruik van informatie in de omgeving, als van kennis en ervaringen die in je geheugen zijn opgeslagen om tot een meer beredeneerd oordeel over de omgeving te komen. Je komt hierdoor in de zogenaamde ‘post-cognitieve evaluatieve’ toestand, waarin je gevoelens zijn ingekleurd met jouw herinneringen en ervaringen. Dit geeft een veel rijkere en complexere natuurbeleving dan de initiële affectieve respons. Wetenschapper Ulrich (1993) merkt echter wel op dat de meeste van onze interacties met natuurlijke omgevingen worden gedomineerd door de initiële affectieve respons en slechts zelden verder komen dat dit stadium.*
Mensen reageren heel primair op een natuurbeeld;
zorg dus dat het beeld klopt

We reageren volgens Ulrich dus primair op een natuurbeeld dat we tegenkomen of dat ons wordt voorgeschoteld. Juist daarom is het zo belangrijk dat wát we zien (dat wat we medewerkers/patiënten/bezoekers laat zien), een positieve uitwerking heeft. Om de gewenste positieve effecten te kunnen behalen is het belangrijk dat de beelden voldoen aan de gestelde voorwaarden van Healing Art. Door een verkeerd gebruik van beeld zullen de gewenste effecten niet behaald worden en kan zelfs het tegenovergestelde aan lichamelijke reacties worden getriggerd, zoals bijvoorbeeld stress of angstgevoelens.

Interesse in (de werking van) Healing Art?

Neem contact met me op en ik vertel graag over de mogelijkheden.

Neem contact op voor vrijblijvend persoonlijk advies

of voor een offerte op maat.

Mensen reageren niet met eenzelfde positieve gevoelsreactie op stedelijke omgevingen of kunstmatige materialen

Om die initiële affectieve reactie op natuurlijke omgevingen te verklaren gebruikt Ulrich het begrip ‘preferenda’. Preferenda zijn globale kenmerken van een omgeving met een direct waarneembare adaptieve betekenis. Over het algemeen zijn er drie soorten: Structurele aspecten (bijvoorbeeld samenhang), cues voor diepte en openheid (bijvoorbeeld een dichte wand met bomen die het zicht blokkeert), en inhoudelijke eigenschappen (bijvoorbeeld vegetatie, water, bloemen). Volgens Ulrich (1993) zijn wij mensen genetisch voorbereid om direct op deze kenmerken van natuurlijke omgevingen te reageren met een affectieve respons. Zolang er geen acute dreiging is, zal deze affectieve respons meestal positief zijn. Mensen bezitten echter geen vergelijkbaar mechanisme voor stedelijke omgevingen en kunstmatige materialen, deze leiden niet (of in veel mindere mate) tot een directe, affectieve respons (cf. Ulrich, 1999). Dit kan dus verklaren waarom natuurlijke omgevingen over het algemeen meer positieve effecten hebben en een grote stress herstellende functie hebben, dan niet-natuurlijke omgevingen.*

* Ontwerpen met groen voor gezondheid, A.E. van den Berg & M. van Winsum-Westra, Alterra-rapport 1371

Neem contact op met Sarah Vendrig als je iets van deze website wilt gebruiken.